ΟΝΝΕΔ Κορινθίας

Οικονομική κρίση. Διαπιστώσεις και πρόβλεψη.

Έχει γραφτεί από ΟΝΝΕΔ ΚΟΡΙΝΘΙΑΣ
Πέμπτη, 12 - 02 - 2009
(δημοσιεύτηκε στο site www.korinthiaki.gr στις 12/2/09) (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Σήμερα" στις 13/2/09) (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Πρωϊνή" στις 13/2/09) (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ημερησία Κορίνθου" στις 16/2/09) (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Η Φωνή της Κορινθίας" στις 19/2/09) (δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα "Ηγέτης της Κορινθίας" στις 27/2/08) Γράφει ο Παύλος Πέππας, Γεν. Γραμ. Τ.Γ. ΟΝΝΕΔ Κορίνθου Καμιά φορά προσπαθώ να καταλάβω γιατί όλοι, μεταξύ των οποίων και εγώ, προσπαθούμε να εκφράσουμε τα βαθύτερα νοήματα της τρέχουσας οικονομικής κρίσης. Και μάλιστα, χωρίς να έχουμε στο νου αντίστοιχες, συγκρίσιμες καταστάσεις ή εποχές, χωρίς να έχουμε απαραιτήτως σχετικές σπουδές, χωρίς να έχουμε γνώση της παγκόσμιας κατάστασης. Μάλλον είναι κάτι που τα υπερβαίνει όλα αυτά. Είναι το γεγονός ότι πλέον αυτή την κρίση τη ζούμε. Δεν ξέρω αν τα χαρακτηριστικά της είναι αποτέλεσμα της κακής μας ψυχολογίας όπως λένε ορισμένοι, ή του γεγονότος ότι μάθαμε να πηγαίνουμε διακοπές με δανεικά όπως υποστηρίζουν κάποιοι άλλοι. Το θέμα τώρα είναι άλλο. Το πρόβλημα της έλλειψης ρευστότητας στην αγορά, η προβλεπόμενη διάρκειά του και ασφαλώς η λύση του. Πως ξεκίνησε η οικονομική κρίση. Η αρχή της διεθνούς οικονομικής κρίσης εστιάστηκε αρχικά στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής, έχοντας ως σημείο αναφοράς τον κλάδο των κατασκευών. Σήμερα οι ΗΠΑ παράγουν σχεδόν το ¼ του παγκόσμιου προϊόντος αφού το ΑΕΠ (Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν) τους το 2007 ανήλθε σε 13,8 τρις δολάρια, έναντι 54,6 τρις του διεθνούς προϊόντος. Αν μάλιστα συλλογιστούμε ότι πολλές αμερικάνικες πολυεθνικές δραστηριοποιούνται εκτός συνόρων (κυρίως στην Κίνα και τις Ινδίες) θα συμπεράνουμε ότι οι ΗΠΑ συμβάλλουν σχεδόν στο 35% της ετήσιας διεθνούς παραγωγής. Αυτός είναι και ο βασικότερος λόγος για τον οποίο τα μακροοικονομικά προβλήματα των Ηνωμένων Πολιτειών επηρεάζουν άμεσα τον υπόλοιπο κόσμο. Ήταν δυνατή η πρόβλεψη της κρίσης; Η αλήθεια είναι ότι τα πρώτα συμπτώματα της κρίσης εμφανίστηκαν στις αρχές του 2006, οπότε τα στατιστικά στοιχεία πιστοποιούσαν την πτώση της οικοδομικής δραστηριότητας, τη στιγμή που αυτή αποτελούσε το 20% του αμερικανικού ΑΕΠ. Ήταν δυστυχώς η περίοδος που μεγάλες εμπορικές και επενδυτικές τράπεζες επέτρεψαν τη χορήγηση δανείων χαμηλής φερεγγυότητας. Και μάλιστα, για να καλύψουν τον κίνδυνο τους, εξέδιδαν δομημένα ομόλογα με εγγύηση τα δάνεια αυτά, γνωστά πλέον και ως «τοξικά ομόλογα». Η συνέχεια ήταν αναμενόμενη. Τα δάνεια εμφάνισαν μεγάλες ληξιπρόθεσμες οφειλές και τελικά δεν αποπληρώθηκαν, ο κατασκευαστικός τομέας συρρικνώθηκε, τα στεγαστικά δάνεια περιορίστηκαν, τα δομημένα ομόλογα έχασαν την αξία τους, οι μετοχές των τραπεζών και των κατασκευαστικών εταιρειών έπεσαν και έκαναν την εμφάνιση τους έντονα κερδοσκοπικά παιχνίδια. Πόσο μοιάζει η τρέχουσα οικονομική κρίση με την κρίση του 1929; Στην παγκόσμια ιστορία από το 1720 έως σήμερα γνωρίσαμε 34 περιόδους οικονομικής ύφεσης. Σημαντικότερες εξ αυτών είναι οι περίοδοι 1873-1879 και 1929-1933. Και οι δύο αυτές «μεγάλες κρίσεις» (great depressions όπως αναφέρονται στην παγκόσμια βιβλιογραφία) έχουν ως κοινό χαρακτηριστικό γνώρισμα ότι ξεκίνησαν από την Αμερική και έπληξαν όλο τον κόσμο. Η κρίση μάλιστα του 1929 ξεκίνησε και αυτή από τον κλάδο των κατασκευών με άμεσα αποτελέσματα την έλλειψη ρευστότητας των αγορών και την πτώση των χρηματιστηρίων. Συγκεκριμένα, ο δείκτης Dow Jones εμφάνισε σε 2 μήνες πτώση περίπου 50%. Την ίδια περίοδο πολλά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα έκλεισαν, η ανεργία εκτινάχθηκε στο 25% και το παγκόσμια ΑΕΠ μειώθηκε κατά 30%. Η κρίση μεταφέρθηκε γρήγορα σε όλο τον κόσμο, και γρήγορα έκαναν αισθητή την παρουσία τους, ακόμα και στον ανεπτυγμένο κόσμο, φασιστικά καθεστώτα. Τι προβλέπεται στο μέλλον και πότε θα τελειώσει η κρίση; Οι προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου κάνουν τη διαπίστωση ότι οι οικονομίες της ευρωζώνης και της Αμερικής θα αντιμετωπίσουν το φάσμα της ύφεσης, σημειώνοντας αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης, αύξηση της ανεργίας, μείωση των διεθνών συναλλαγών. Υπό αυτές της συνθήκες, αυτονόητο είναι το γεγονός ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα θα αντιμετωπίσουν οι χώρες που παρουσιάζουν μεγάλο χρέος ή σημαντικά ελλείμματα και συνεπώς στερούνται δυνατότητας εφαρμογής επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής με την υιοθέτηση φορολογικών ελαφρύνσεων, ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης, τόνωση της ρευστότητας. Σήμερα, σε αντίθεση με το 1929, η οικονομική επιστήμη έχει στη διάθεσή της σημαντικούς μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων. Χαρακτηριστικό είναι ότι σήμερα, σε μηνιαία ή καθημερινή βάση μετρώνται στοιχεία για το ΑΕΠ, την ιδιωτική κατανάλωση, τα επιτόκια, τη συναλλαγματική ισοτιμία κλπ με σκοπό την οικονομική σταθερότητα, γεγονός που δεν μπορούσε να γίνει στο παρελθόν. Η επιστήμη της οικονομετρίας δίνει τη δυνατότητα να γίνει ορθολογική ανάλυση της οικονομικής πολιτικής και να επέλθουν μέτρα φυγής από την οικονομική κρίση. Σήμερα, αρκετοί μελετητές υποστηρίζουν ότι η κρίση του 1929 οφείλεται εν πολλοίς στην έλλειψη διεθνούς συντονισμού, αδυναμία πρόβλεψης της κρίσης, αδυναμία υπολογισμού των δεικτών που την επηρεάζουν. Ως αποτέλεσμα της σκέψης αυτής, από πολλούς υποστηρίζεται ότι η τρέχουσα διεθνής ύφεση δεν θα εμφανίσει διάρκεια μεγαλύτερη των δύο ετών. Γνώμη μου είναι ότι σήμερα παρουσιάζεται ανάγλυφα η ανάγκη να επιταχυνθεί η προσπάθεια των Κεντρικών Τραπεζών για περαιτέρω μείωση των παρεμβατικών επιτοκίων, η εφαρμογή επεκτατικών μέτρων δημοσιονομικής πολιτικής από τις κυβερνήσεις και κυρίως διαφαίνεται η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ των κρατών, όχι σε επίπεδο ευρωπαϊκής ένωσης, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο, με ανάληψη πρωτοβουλιών από τις περισσότερο αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία. Η Ελλάδα είναι μια χώρα που σήμερα για τα δεδομένα και την ισχύ της εμφανίζει ισχυρό «αντικραδασμικό σύστημα» απέναντι στην παγκόσμια οικονομική κατάσταση. Σημαντικό στοιχείο αποτελεί η μείωση του χρέους από το 107% σε σχεδόν 90%, η συνεσταλμένη δημοσιονομική πολιτική και η επικέντρωση στην εφαρμογή της ήπιας προσαρμογής στα ευρωπαϊκά «πρέπει».
Τελευταία ενημέρωση ( Σάββατο, 28 - 02 - 2009 )