Η περίοδος που διανύουμε χαρακτηρίζεται ως η πλέον κρίσιμη στην ανθρώπινη ιστορία για
τα περιβαλλοντικά και ενεργειακά  προβλήματα.  Τα κτίρια και ειδικά τα δημόσια κτίρια της
περιοχής του Ξυλοκάστρου και του νομού μας, δυστυχώς δεν συμβάλουν στην λύση των
ενεργειακών προβλημάτων και περιβαλλοντικών θεμάτων. Το κτίριο, ανάλογα με την
λειτουργία του, το μέγεθος του και την τεχνολογία του είναι καταναλωτής ενέργειας και
στην πλειονότητα των περιπτώσεων, ρυπαντής του περιβάλλοντος. Όσο η κατανάλωση
αυτή δεν στηρίζεται σε ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η ρύπανση δεν ελέγχονται με την
διαθέσιμη τεχνολογία, τα κτίρια θα εξακολουθούν να δρουν αρνητικά στην προσπάθεια
να βελτιωθεί η ποιότητα ζωής μας.

Εκ των πιο ενδιαφερόντων χαρακτηριστικών της νέας εποχής είναι η ενσωμάτωση του
αιτήματος για φιλικά προς το περιβάλλον κτίρια στο αισθητικό λεξιλόγιο της
αρχιτεκτονικής. Ανιχνεύοντας την διεθνή εμπειρία λοιπόν, οι τάσεις αρχιτεκτονικά
εστιάζονται στους εξής τομείς:

•    Εξοικονόμηση ενέργειας
•    Στην εξασφάλιση βελτιωμένου μικροκλίματος στο περιβάλλον του κτιρίου
•    Στην παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, με οφέλη οικονομικά και
      περιβαλλοντικά
•    Στην βελτίωση της ποιότητας του αέρα μέσα στις αίθουσες
•    Στην ελαχιστοποίηση της χρήσης τοξικών υλικών

Επίσης, το Department of Energy των Η.Π.Α. έχει υπολογίσει ότι τα σχολικά κτίρια
δαπανούν περισσότερα από 6 δισεκατομμύρια δολάρια ετησίως για ενεργειακούς λόγους.
Τα ενεργειακά κτίρια υπολογίζεται π.χ ότι μπορούν να μειώσουν το κόστος ανά μαθητή
από 14 σε 85 δολάρια.

Είναι σημαντικό να αναφέρουμε την πρωτοπορία ενός μεγάλου αρχιτέκτονα του Norman
Foster, ο οποίος σε κτίρια όπως στον ουρανοξύστη του Hong-Kong, στο Reichstag του
Βερολίνου και στον πύργο Swiss Re του Λονδίνου κατέδειξε ότι με ευρηματικές λύσεις
του τύπου διπλής λειτουργίας συστήματος γυάλινου θόλου και ανεστραμμένου κώνου
κατόπτρων, τα κτίρια μπορούν να αερίζονται και να κλιματίζονται φυσικά.

Η Ελληνική Εμπειρία

Στο πρώτο βιοκλιματικό σχολείο της χώρας μας σε ένα νηπιαγωγείο στο Παλαιό Φάληρο
εφαρμόστηκαν το 2004 οι εξής δράσεις:

•    Αξιοποίηση προσανατολισμοί του κτιρίου
•    Οργάνωση των εσωτερικών χώρων για αξιοποίηση του προσανατολισμού
•    Προστασία του κελύφους με επεμβάσεις στα δομικά στοιχεία
•    Ηλιοπροστασία των ανοιγμάτων και σκιασμός
•    Φυσικός αερισμός

Στην κατεύθυνση αυτή βοηθά η τοποθέτηση αισθητήρων CO2 στις αίθουσες. Οι
αισθητήρες ενεργοποιούνται όταν καταγράφεται υπέρβαση του επιτρεπόμενου ορίου των
1.001 ppm, θέτοντας σε λειτουργία σύστημα αερισμού και έτσι ανανεώνεται ο αέρας της
αίθουσας.

•    Βέλτιστη αξιοποίηση του φυσικού φωτισμού
•    Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων που στοχεύουν:
       -στην μείωση της παραγόμενης ενέργειας από ορυκτά καύσιμα
       -στην οικονομικότερη παραγωγή ενέργειας
       -στον περιορισμό των εκπεμπόμενων αερίων

Εκτιμάται ότι το αυξημένο κόστος κατασκευής ενός φωτοβολταϊκού συστήματος έχει
απόσβεση σε 10 χρόνια, όταν η συνολική διάρκεια ζωής τους είναι 25 χρόνια. Ένα σύστημα
ισχύος 10,7 ΚW μειώνει την εκπομπή CO2 κατά 19.069 Kg, SO2 κατά 316 Κg, NOx
κατά 292 Kg.

•    Εφαρμογή διπλών βελτιωμένων υαλοπινάκων (k=2.8 w/m2k) η οποία επιφέρει
      εξοικονόμηση ενέργειας σε σύγκριση με τους απλούς υαλοπίνακες κατά την περίοδο
      θέρμανσης.
•    Τοποθέτηση συστήματος ηλιοπροστασίας με σταθερά σκίαστρα
•    Τοποθέτηση φυτεμένου δώματος σε τμήμα του κτιρίου
•    Προσάρτηση ειδικού ηλιακού χώρου

Η διαδικασία της βιοκλιματικής μελέτης

Μια σωστή βιοκλιματική μελέτη περιλαμβάνει τις εξής διαδοχικές φάσεις:

1. Σωστό τοπογραφικό διάγραμμα, με ισοϋψείς καμπύλες και αποτυπωμένη τη σωστή
θέση του βορρά (και μαγνητικού και γεωγραφικού)
2. Μελέτη του ραδονίνου του εδάφους, με τη χρήση ειδικού οργάνου (Radon Alert)
3. Μελέτη του επιπέδου θορύβου, με χρήση ηχομέτρου.
4. Μελέτη του υπεδάφους, με χρήση γεωλογικών χαρτών.
5. Αποτύπωση των γεωμαγνητικών γραμμών του δικτύου Hartmann, με ράβδους και
γεωμαγνητόμετρο.
6. Μελέτη του επιπέδου της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας, που εκπέμπεται από
πυλώνες και ηλεκτρικά καλώδια, κεραίες κινητής τηλεφωνίας κλπ.
7. Μελέτη της υπάρχουσες φυτοκάλυψης και του ανάγλυφου του εδάφους της γύρω
περιοχής.
8. Μελέτη της θέσης του ήλιου, με Solar Parthfinder.

Β' ΦΑΣΗ

1. Μελέτη του κλίματος
2. Μελέτη της θερμικής άνεσης
3. Μελέτη της ηλιακής γεωμετρίας

Γ' ΦΑΣΗ

• Κτιριολογικό πρόγραμμα και εφαρμογή του Γ.Ο.Κ.

Δ' ΦΑΣΗ

1. Μελέτη παθητικών ηλιακών συστημάτων για την εξοικονόμηση ενέργειας για θέρμανση
(ΒΙΟ-ΘΕΡΜΑΝΣΗ)
2. Μελέτη παθητικών ηλιακών συστημάτων για την εξοικονόμηση ενέργειας για δροσισμό
(ΒΙΟ-ΔΡΟΣΙΣΜΟΣ)
3. Μελέτη ηλιασμού και σκιασμού
4. Μελέτη του φυσικού φωτισμού
5. Πιθανή μελέτη για ενεργειακή αυτοδυναμία του κτηρίου, με χρήση π.χ. φωτοβολταϊκών
ή και ανεμογεννητριών.
6. Μελέτη για την χρησιμοποίηση οικολογικών δομικών υλικών (π.χ. στην θερμομόνωση,
στους χρωματισμούς κλπ) ή αδρανοποίησης των αρνητικών επιπτώσεων στην υγεία από
άλλα υλικά, όπως το οπλισμένο σκυρόδεμα (π.χ. με την γείωση του οπλισμού του).
7. Ενεργειακή ταυτότητα του κτηρίου.

Ε' ΦΑΣΗ

•    Μελέτη εφαρμογής

Τέλος, πρέπει να σημειώσουμε με καμία διάθεση να κουράσουμε τους αναγνώστες μας ότι
τα φιλικά κτίρια προς το περιβάλλον δεν αποτελούν δυσβάστακτο κόστος για έναν Δήμο ή
μια Νομαρχία. Όσες εκ των παρεμβάσεων θεωρούνται οικονομικά επιβαρυντικές τώρα,
είναι μαθηματικώς βέβαιο πώς σε βάθος χρόνου θα κοστίσουν πολύ λιγότερο. Εξ όλων
αυτών των γεγονότων που παραθέσαμε σίγουρο ότι η τεχνολογική γνώση υφίσταται,
το περιβαλλοντικό και ενεργειακό πρόβλημα ομοίως και ένα μόνο πράγμα απομένει: η
θέληση μας να αντιμετωπίσουμε την ενεργειακή πρόκληση.